Μπορεί όμως κάποιος να κατανοήσει την ουσία της ύπαρξης διαβάζοντας;
Μπορεί κάποιος να μάθει να κολυμπάει ή να κάνει ποδήλατο διαβάζοντας;
Μπορεί ένας δάσκαλος να πει σε κάποιον πώς να κολυμπάει ή να κάνει ποδήλατο;
Όχι, δεν μπορεί. Μπορεί όμως να του δείξει και αυτός, αν τον εμπιστευτεί, κάποια στιγμή μοναδική θα μάθει. Πριν από αυτή τη στιγμή δεν θα γνωρίζει και μετά ξαφνικά θα γνωρίζει. Αυτό είναι η Ξαφνική Φώτιση (頓悟 - Dùn Wù) και αυτή με τη σειρά της είναι ακριβώς όλη η φιλοσοφία του Τσαν (禪 - Chán).
Δεν μπορείς άνετος στον καναπέ σου να διαβάσεις κάτι και να καταλάβεις. Πρέπει να σηκωθείς και, αν είσαι τυχερός, να βρεις έναν δάσκαλο να σου δείξει. Γιατί το Τσαν μεταφέρεται μόνο από δάσκαλο σε μαθητή και μόνο από καρδιά σε καρδιά. Δεν γράφεται, δεν εξηγείται, δεν αναλύεται.
Εγκλωβισμένοι, λοιπόν, εξ ορισμού, το μόνο που μπορούμε να εξηγήσουμε γραπτώς είναι το γιατί δεν μπορούμε να εξηγήσουμε γραπτώς το Τσαν.
Σας παρακαλούμε/προσκαλούμε/προκαλούμε να γευτείτε το δείπνο και όχι το μενού. Από την άλλη, αυτοί που θα διαλέξουν το μενού καλό θα είναι πάντα να γνωρίζουν τι ακριβώς τρώνε.