Ο όρος «Πέντε Στοιχεία-Κινήσεις» δηλώνει δυναμικές κινήσεις που διαρκώς μεταπίπτουν ή μετασχηματίζονται η μία στην άλλη, δημιουργώντας τον κόσμο των φαινομένων.
Η θεωρία αναφέρει ότι όλη η φύση αποτελείται από την ανάμειξη πέντε στοιχείων και πως από αυτά δημιουργήθηκαν από όλα τα υπόλοιπα. Τα πέντε στοιχεία είναι:
Νερό 水 :εδώπαριστάνεται το σχήμα των κρυστάλλων του παγωμένου νερού συμβολίζοντας την κρύα εποχή του χειμώνα.
Ξύλο 木 :τοσύμβολο του δέντρου και κατ’ επέκταση της άνοιξης, μιας και αυτή είναι η εποχή που το στοιχείο ξύλο αναπτύσσεται τόσο γρήγορα.
Φωτιά 火 :δύο κούτσουρα που καίγονται, με τις δυο γραμμές αριστερά δεξιά να αναπαριστούν τις φλόγες.
Γη 土 :φυτά που αναπτύσσονται επάνω σε μια επιφάνεια.
Μέταλλο 金 :στον πυρήνα του ιδεογράμματος ξεχωρίζουμε το στοιχείογη.Οι γραμμές αριστερά και δεξιά αναπαριστούν τα κοιτάσματα μετάλλων μέσα στα έγκατα της γης. Το επάνω τμήμα του ιδεογράμματος συμβολίζει τα πράγματα που συσσωρεύονται σε μια επιφάνεια.
Κάθε στοιχείο, λοιπόν, έχει διάφορες αντιστοιχίες ανάλογα με την ιδιαίτερη ποιότητά του. Για παράδειγμα, το στοιχείο ξύλο που αντιπροσωπεύει τη γέννηση αντιστοιχεί σε κάθε ξεκίνημα, στη γέννηση των ανθρώπων, στη γέννηση της νέας βλάστησης την άνοιξη, στην Ανατολή, όπου γεννιέται καθημερινά το φως της ημέρας, στο ήπαρ του σώματός μας, αφού είναι το όργανο με τη μεγαλύτερη αναγεννητική ικανότητα και λειτουργία κ.ο.κ.
Ένα μικρό υπόδειγμα αντιστοιχιών των στοιχείων είναι το παρακάτω:
Πνεύμονας - Μέταλλο - Πάλη - Έκρηξη - Αστραπή
Ήπαρ - Ξύλο - Μάχη - Πίεση - Ομίχλη
Νεφρός - Νερό - Τρύπημα - Σφυρηλάτηση - Αστέρι
Καρδιά - Φωτιά - Τσεκούρωμα - Χτύπημα - Βροντή
Σπλήνα - Γη - Διάτρηση - Ρίψη - Βέλος
Πέρα από τις αντιστοιχίες τους, τα Πέντε Στοιχεία είτε γεννούν το ένα το άλλο, καθώς η μία φάση μεταπίπτει στην άλλη, είτε ελέγχουν το ένα το άλλο. Η γέννηση και ο έλεγχος είναι απαραίτητα για την ισορροπία των πραγμάτων. Οι δύο κύκλοι συνεργάζονται αρμονικά για να διατηρούν την ισορροπία και γι’ αυτό είναι απολύτως συμπληρωματικοί. Η τάση διαρκούς ανάπτυξης και εξάπλωσης είναι πολύ σημαντική για τη δημιουργία, αλλά χρειάζεται να ελέγχεται, ώστε να δημιουργείται η «Φόρμα», ο Κόσμος.
Έτσι, στον παραγωγικό κύκλο:
Το νερό γεννά το ξύλο, το ξύλο γεννά τη φωτιά, η φωτιά γεννά τη γη, η γη γεννά το μέταλλο, το μέταλλο γεννά το νερό κ.ο.κ.
Ενώ στον ελεγκτικό κύκλο:
Το νερό ελέγχει τη φωτιά, η φωτιά ελέγχει το μέταλλο, το μέταλλο ελέγχει το ξύλο, το ξύλο ελέγχει τη γη, η γη ελέγχει το νερό κ.ο.κ
Η «Θεωρία του Γιν - Γιάνγκ», τα «Οκτώ Τρίγραμμα» και η «Θεωρία των Πέντε Στοιχείων-Κινήσεων» μας δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το πώς αλληλοεπιδρούν οιουράνιεςκαι οιγήινεςενέργειεςστην κινεζική θεώρηση, με τον άνθρωπο πάντα στο κέντρο και το ανθρώπινο σώμα ως έκφραση του συνδυασμού τους.