Οι Κινεζικές Παραδοσιακές Πολεμικές Τέχνες (武术 - Wǔ Shù - Γου Σου) εφαρμόζονται με δύο τρόπους. Ο πρώτος υπό τη μορφή φόρμας (套路 - Tào Lù - Τάο Λου) και ο δεύτερος υπό τη μορφή πάλης, αντίστασης ή πυγμαχίας. Ως ένας από αυτούς τους δύο τρόπους εφαρμογής και άσκησης, το Σάντα (散打 - Sàn Dǎ) αποτελεί ένα κεντρικό μέρος των Κινεζικών Παραδοσιακών Πολεμικών Τεχνών. Θεωρείται ως ένα κινεζικό σύστημα αυτοάμυνας που ταυτόχρονα είναι ένα μαχητικό άθλημα.
To Σάντα, επίσης γνωστό και ως «Κινεζική Πυγμαχία», ονομάζεται και Σαν Σόου (散手 - Sǎn Shǒu, κυρ. Ελεύθερο Χέρι). Στην αρχαιότητα, μεταξύ άλλων, ονομαζόταν Σιανγκ Μπο (相搏 - Xiāng Bó, κυρ. Πάλη Ένας Εναντίον Ενός), Πάι Τα (白打 - Bái Dǎ, κυρ. Καθαρό Χτύπημα), Σόου Πο (手搏 - Shǒu Bó, κυρ. Πάλη με Γυμνά Χέρια), Τσι Τσι (技击 - Jì Jī, κυρ. Επιδέξιο Χτύπημα) και Τσαν Σόου (战手 - Zhàn Shǒu, κυρ. Μάχη με Χέρια).
Ο όρος Σάντα, ο οποίος εκφράζει την έννοια της Ελεύθερης Πάλης, είναι ένας όρος που αποτελείται από δύο χαρακτήρες: τον Sàn 散 (διαλύω, αποκρούω) και τον Dǎ 打 (χτυπώ, πολεμώ, μάχομαι, επιτίθεμαι). Απαντάται για πρώτη φορά στα σύγχρονα κείμενα το 1979 σε ένα άρθρο του περιοδικού Σάο Λιν Γιου Τάι Τσι (少林与太极 - Shào Lín Yǔ Tài Jí), το οποίο περιέγραφε την ιστορία των όρων Σάντα και Σαν Σόου , το ουσιαστικό νόημά τους και εξηγούσε πώς οι ειδικοί μελετητές και λόγιοι επιβεβαίωναν οτι ο όρος Σάντα αποτελεί πρόσφατη επινόηση. Αξίζει να αναφερθεί πως στο ίδιο άρθρο παρατίθεται και ένα ποίημα της δυναστείας των Τανγκ (唐 - Táng, 618 - 907 μ.Χ.) στο οποίο αναφέρεται η λέξη. Εν αντιθέσει, τo Σαν Σόου θεωρείται αρχαιότερος όρος. Απαντάται για πρώτη φορά σε ένα κείμενο που ανήκει στο Βιβλίο των Χαν (汉书 - Hàn Shū - Χαν Σου, 206π.Χ - 23μ.Χ.) και χρονολογείται περίπου στον 1οαιώνα μ.Χ. Σήμερα, ο όρος Σαν Σόου χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την ελεύθερη πάλη σε όλες τις μορφές της, ενώ το Σάντα χρησιμοποιείται κυρίως σε αθλητικό περιβάλλον.
Πρακτικές της Ελεύθερης Πάλης στην Κινεζική Ιστορία
Οι ιδεολογικές και πολιτιστικές ρίζες των πρακτικών ελεύθερης πάλης χάνονται στις αρχαίες κινεζικές σχολές του Γου Σου, οι οποίες πηγάζουν από την προϊστορία των κινεζικών πολεμικών τεχνών. Για να αποκτήσει τους αναγκαίους πόρους για την επιβίωσή του, ο λαός έμαθε σταδιακά την πάλη με τη γροθιά και το λάκτισμα, ώστε να ανατρέπει τον αντίπαλο χρησιμοποιώντας τα χέρια και τα πόδια, καθώς και άλλες τεχνικές. Αν κανείς ερευνήσει την ιστορία της ελεύθερη πάλης στην Κίνα, μπορεί να παρατηρήσει ότι, από τις απαρχές της, επήλθε μια μετάβαση στον σκοπό της: από τον σκοπό για επιβίωση στην πρακτική της για σκοπούς ψυχαγωγίας, θεάματος και διασκέδασης στο εσωτερικό των ανακτόρων. Όσον αφορά τη στρατιωτική χρήση πρακτικών με γυμνά χέρια, είναι ενδεικτική η γνώμη του στρατηγού και εθνικού ήρωα της εποχής της δυναστείας των Μινγκ (明 - Míng, 1368-1644 μ.Χ.), Τσι Τσι Κουάνγκ (戚繼光 - Qī Jì Guāng, 1528- 1588 μ.Χ.), ο οποίος τις έκρινε χρήσιμες μονάχα για τη διατήρηση της φυσικής κατάστασης των στρατιωτών.
Ενδεικτικά αναφέρουμε πως κατά την πρώτη περίοδο της δυναστείας των Τσινγκ (清 - Qīng, 1644-1911 μ.Χ.), εξαιτίας της δημιουργίας πολλών αγροτικών κινημάτων και μυστικών οργανώσεων, γεννήθηκαν πολλές Κοινωνίες-Σχολές (社馆 - Shè guǎn - Σε Κουάν), οι οποίες επιδίδονταν στις πρακτικές του Σάντα. Παραδοσιακά οι αγώνες μεταξύ των αντίπαλων σχολών λάμβαναν χώρα είτε πάνω σε ξύλινη σκηνή, είτε σε ταράτσα καλυμμένη με χώμα, το λεγόμενο Λέι Ταί (擂台 - Lèi Tái), με 3 διαφορετικούς τύπους:
- Απορρόφηση των χτυπημάτων του αντιπάλου εναλλάξ.
- Εκτέλεση μιας σειράς κινήσεων σηματοδοτούμενη από ελεύθερη ανταλλαγή των αγωνιζόμενων κάθε φορά που διασταυρώνονταν.
- Ελεύθερη πάλη με μοναδικό κανόνα την απαγόρευση χτυπημάτων στο κεφάλι, το πρόσωπο, τον λαιμό και τα γεννητικά όργανα.
Σύγχρονη Κινεζική Ελεύθερη Πάλη
Το Σάντα αντιστοιχεί στην έκφραση της ελεύθερης εφαρμογής του Σύγχρονου, ή αλλιώς Αθλητικού, Γου Σου. Μαζί με άλλες διαγωνιστικές ειδικότητες -Τσανγκ Κουάν (長拳 - Cháng Quán), Ναν Τσουάν (南拳 - Nán Quán), Τάι Τσι Τσουάν (太極拳 - Tài Jí Quán), Σπαθί (刀 - Dāo - Ντάο), Ξίφος (劍 - Jiàn - Τζιεν), Κοντάρι (棍 - Gùn - Κουίν), Λόγχη (槍 - Qiāng - Τσιανγκ) κλπ.- εκφράζει συμβολικά τις θεμελιώδεις τεχνικές της ανεκτίμητης κληρονομιάς από τη μακρά παράδοση των κινεζικών πολεμικών τεχνών. Αν οριστεί σαν αυτόνομη εξάσκηση, είναι μια πολεμική τέχνη που προέρχεται από το Κουνγκ Φου.
Τον Μάρτιο του 1979, η Εθνική Επιτροπή Αθλητισμού Κίνας (中国体委 - Zhōngguó tǐwěi - Τσούνγκ Κουό Τι Γουέι, Συντ. CNSC), ο υψηλότερος επίσημος αθλητικός οργανισμός της χώρας, αποφάσισε ότι τρία θεσμικά όργανα θα αναλάμβαναν να ξεκινήσουν την αξιολόγηση του Σάντα ως αγωνιστικό άθλημα: η Επιτροπή Αθλητισμού της επαρχίας Τσετζιάνγκ (浙江省体委 - Zhè Jiāng Shěng Tǐ Wěi - Τσε Τσιανγκ Σενγκ Τι Γουεί), το Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Φυσικής Αγωγής του Πεκίνο (北京体育学院- - Běi Jīng tǐ Yù xué Yuàn - Μπέι Τσινγκ Τι Γιου Σουέ Γιουέν) και το Ινστιτούτο Φυσικής Αγωγής της Γουχάν (武汉体育学院 - Wǔ Hàn Tǐ Yù Xué Yuàn - Γου Χαν Τι Γου Σουέ Γιουέν). Λόγω της έλλειψης διαφήμισης μέχρι τότε, το Σάντα δε διέθετε τυποποιημένες τεχνικές και μεθόδους εκπαίδευσης, μα κυρίως δε διέθετε κανονισμούς. Τα τρία επιλεχθέντα θεσμικά όργανα ήταν αρμόδια να διατυπώσουν τους κανονισμούς, τη βάση βαθμολόγησης από την κριτική επιτροπή των αγώνων, τις μεθόδους εκπαίδευσης, καθώς και την προώθηση του Σάντα ως άθλημα στην Κίνα.
Τον Οκτώβρη του 1979, υπό την Εθνική Επιτροπή Αθλητισμού Κίνας (CNSC), πραγματοποιείται η Πρώτη Κρατική Διοργάνωση Σάντα και οι αθλητές επιλέγονται από τα Ινστιτούτα του Πεκίνο (北京 - Běi Jīng - Μπέι Τσινγκ), της Τσετζιάνγκ (浙江 - Zhè Jiāng) καθώς και της επαρχίας Χεμπέι (河北 - Hé Běi).
Τον Ιανουάριο του 1982, η Εθνική Επιτροπή Αθλητισμού Κίνας (CNSC) καλεί χιλιάδες αθλητών και ειδικών στις πολεμικές τέχνες ώστε να αξιολογηθεί το άθλημα, οπότε και θεσμοθετούνται οι επίσημοι κανονισμοί, τα κριτήρια βαθμολόγησης και οι μέθοδοι εκπαίδευσής του. Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου διοργανώνεται στο Πεκίνο το Πρώτο Επίσημο Εθνικό Πρωτάθλημα Σάντα.
To 1988, ως μέρος των εκδηλώσεων του Διεθνούς Φεστιβάλ του Γου Σου (國際武術節日 - Guó Jì Wǔ Shù Jié Rì- Κουό Τσι Γου Σου Τζιέ Ρι), λαμβάνει χώρα το Πρώτο Διεθνές Τουρνουά Σαν Σόου.
Χαρακτηριστικά του Σύγχρονου Σάντα
Τεχνικές Γροθιάς
- Γροθιά Βίαιης Πρόσκρουσης (冲拳 - Chōng Quán - Τσουνγκ Τσουάν)
- Διεισδυτική Γροθιά (贯拳 - Guàn Quán - Κουάν Τσουάν)
- Κουμπωτή Γροθιά (扣拳 - Kòu Quán - Κόου Τσουάν)
- Γροθιά Κανόνι (炮拳 - Pào Quán - Πάο Τσουάν)
- Γροθιά Γάντζος (平勾拳 - Píng Gōu Quán - Πινγκ Κουό Τσουάν)
- Πλαϊνή Γροθιά (边拳 - Biān Quán - Πιέν Τσουάν)
Τεχνικές Βηματισμών
- Αναπτυσσόμενος Βηματισμός (进步 - Jìn Bù - Τσι Μπου)
- Βηματισμός Υποχώρηση (退步 - Tuì Bù - Τούι Μπου)
- Βηματισμός Ανόδου (上步 - Shàng Bù - Σανγκ Μπου)
- Βηματισμός Πλαϊνής Κλίσης (撇步 - Piě Bù - Πιέ Μπου)
- Βηματισμός που Διαπερνά (插步 - Chā Bù - Τσα Μπου)
- Βηματισμός Διασκελισμού (跨步 - Kuà Bù - Κουά Μπου)
- Βηματισμός Αποφυγής (闪步 - Shǎn Bù - Σαν Μπου)
- Βηματισμός Αλλαγής (换步 - Huàn Bù - Χουάν Μπου)
- Βηματισμός Κάλυψης (盖步 - Gài Bù - Κάι Μπου)
- Δεμένος Βηματισμός (纵步 - Zòng Bù - Τσονγκ Μπου)
- Χαμηλός Βηματισμός (垫步 - Diàn Bù - Τιέν Μπου)
- Βηματισμός Άλματος (跃步 - Yuè Bù - Γιουέ Μπου)
Τεχνικές Λακτισμάτων
- Εμπρόσθιο Λάκτισμα (正踢腿 - Zhèng Τī Τuǐ - Τσενγκ Τι Τούι)
- Πλαϊνό Καρφωτό Λάκτισμα (侧踹腿 - Cè Chuài Tuǐ - Σε Τσουάι Τούι)
- Πλαϊνό Κυκλικό Λάκτισμα (边腿 - Biān Tuǐ - Πιέν Τούι, ή 侧弹腿 - Cè Dàn Tuǐ - Τσε Ταν Τούι)
- Χαμηλό Πλαϊνό Κυκλικό Λάκτισμα (小边腿 - Xiǎo Biān Tuǐ - Σιάο Πιέν Τούι)
- Λάκτισμα Γάντζος (勾踢腿 Gōu Tī Tuǐ - Κόου Τι Τούι)
- Γυριστό Καρφωτό Λάκτισμα (后蹬腿 - Hòu Dēng Tuǐ - Χόου Τενγκ Τούι, ή 虎尾腿 - Hǔ Wěi Tuǐ - Χου Γουέι Τούι, κυρ. Λάκτισμα Ουρά του Τίγρη, ή 庚子腿 - Gēng Zi Tuǐ - Κενγκ Ζου Τούι)
- Kυκλική Σάρωση προς τα Πίσω (后旋扫 - Hòu Xuán Sǎo - Χόου Σουέν Σάο)
- Σάρωση προς τα πίσω με τη βοήθεια των χεριών στο έδαφος (扶地后扫 - Fú De Hòu Sǎo - Φου Τι Χόου Σάο)